اصول نگهداری دان مرغ: چگونه می‌توان از مسمومیت غذایی مرغ‌ جلوگیری کرد؟

کیفیت خوراک، شالوده اصلی پرورش موفق طیور است و حفظ این کیفیت تا زمان مصرف، دغدغه هر پرورش‌دهنده‌ای محسوب می‌شود. در این میان، نحوه نگهداری دان، نقشی حیاتی ایفا می‌کند و بی‌توجهی به آن، به‌ویژه در مقیاس‌های بزرگ پرورش، می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیری شود. انتخاب روش مناسب نگهداری، چه انبار کردن در کیسه و چه استفاده از سیستم‌های مدرن سیلو، مستلزم درک عمیق از عوامل مخرب کیفیت دان و راهکارهای مقابله با آن‌هاست.

عوامل اصلی فساد و کاهش کیفیت دان مرغ:

•  رطوبت عامل فساد دان: رطوبت بستری مناسب برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها، عامل کپک‌زدگی، تولید سموم و کاهش ارزش غذایی است. خوراکی که در مکان مرطوب یا در فضای باز نزدیک لانه مرغ نگهداری شود، به سرعت کپک می‌زند. هنگام بررسی کیسه‌های خوراک، ممکن است توده‌های کوچک کپک را ببینید که به راحتی قابل جدا کردن و دور انداختن هستند. اگر کل کیسه با کپک توده شده باشد، برای مصرف مرغ مناسب نیست. برای جلوگیری از تراکم رطوبت زمین و کپک زدن، خوراک را از زمین دور نگه دارید.
  • دما عامل فساد دان:گرمایمحیط باعث افزایش سرعت واکنش‌های شیمیایی، تسریع اکسیداسیون چربی‌ها و تخریب ویتامین‌ها می‌گردد.
• نور عامل فساد دان: برخی ویتامین‌ها، به‌ویژه در معرض نور مستقیم و فرابنفش تجزیه می‌شوند. پایداری ویتامین‌های مختلف در شرایط نگهداری متفاوت، فرق می‌کند و برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های محلول در چربی A و E بیشتر در معرض اکسیداسیون و تخریب نوری قرار دارند، در حالی که ویتامین‌های محلول در آب ممکن است بیشتر در برابر رطوبت آسیب‌پذیر باشند.
• واکنش‌های شیمیایی عامل فساد دان: ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در خوراک می‌توانند با اکسیژن واکنش داده و باعث تجزیه و کهنگی شوند. زمانی که چربی‌های موجود در خوراک مرغ شروع به اکسید شدن می‌کنند، فاسد می‌شود و بوی بدی تولید می‌کند که باعث می‌شود پرندگان شما از خوردن آن خودداری کنند. همچنین برخی از ظروف نگهداری فلزی نیز می‌توانند با ویتامین‌ها و چربی‌های موجود در خوراک واکنش نشان دهند. تغذیه مرغ با غذای فاسد می‌تواند منجر به کاهش وزن و حتی کند شدن سرعت رشد آن‌ها شود.
• میکروارگانیسم‌ها (قارچ‌ها و باکتری‌ها): خوراک مرغی که در معرض رطوبت و گرما قرار می‌گیرد، به سرعت می‌تواند محل رشد کپک شود و ارزش غذایی خود را از دست بدهد. خوراکی که در مکان‌های مرطوب یا در فضای باز نگهداری می‌شود، به سرعت کپک می‌زند و اگر کل کیسه کپک زده باشد، برای مصرف مناسب نیست. اسپورهای کپک همه جا وجود دارند، اما برای جوانه زدن و رشد به سطح معینی از رطوبت (معمولاً بالاتر از 65-70٪ رطوبت نسبی) نیاز دارند. نگهداری نامناسب اغلب منجر به جذب رطوبت توسط خوراک، به ویژه در آب و هوای مرطوب می‌شود و شرایط ایده‌آلی را برای رشد قارچ و تولید مایکوتوکسین فراهم می‌کند. در حالی که ممکن است گاهی اوقات بتوان کپک‌های کوچک و موضعی را جدا کرد، رشد گسترده کپک نشان دهنده آلودگی قارچی است که احتمالاً شامل تولید مایکوتوکسین‌ها نیز می‌شود. تغذیه خوراک کپک زده می‌تواند منجر به مشکلات مختلف سلامتی از جمله کاهش مصرف خوراک، رشد ضعیف، آسیب اندام‌ها، سرکوب سیستم ایمنی و حتی مرگ شود.
• حشرات و جوندگان: مرغ‌ها تنها موجوداتی نیستند که از خوراک مغذی لذت می‌برند و جانوران موذی می‌توانند کیسه‌هایی را که به راحتی قابل نفوذ هستند، بخورند و آلوده کنند. حشرات بیشتر مواد تشکیل دهنده خوراک را می‌خورند و آن‌ها را با مدفوع، تار، قطعات بدن، بوی بد و میکروارگانیسم‌ها آلوده می‌کنند و کیفیت خوراک را بیشتر کاهش می‌دهند. وجود جوندگان و حشرات در مناطق نگهداری خوراک یک تهدید دوگانه است: از دست دادن مستقیم خوراک و خطر انتقال بیماری از طریق آلودگی.

  جوندگان و حشرات می‌توانند باکتری‌ها (مانند سالمونلا و اشریشیا کلی )، انگل‌ها و سایر موجودات بیماری‌زا را به داخل خوراک منتقل کنند. مدفوع و ادرار آن‌ها نیز می‌تواند خوراک را آلوده کرده و آن را برای مصرف مرغ‌ها ناامن کند. این آلودگی می‌تواند منجر به شیوع بیماری‌های مختلف در گله و به طور بالقوه خطراتی برای سلامت انسان نیز ایجاد کند.

  لازم به ذکر است که انواع مختلف ظروف، سطوح مختلفی از محافظت در برابر آفات ارائه می‌دهند. در حالی که ظروف پلاستیکی با درب‌های محکم ممکن است برخی از حشرات را دفع کنند، جوندگان مصمم اغلب می‌توانند با گذشت زمان آن‌ها را بجوند. ظروف فلزی، به ویژه فولاد گالوانیزه، به دلیل دوام و مقاومت در برابر جویدن، معمولاً در جلوگیری از ورود جوندگان و آفات بزرگتر مؤثرتر هستند.

• زمان: مواد مغذی مانند پروتئین، چربی و ویتامین با گذشت زمان تجزیه می‌شوند. این امر ارزش غذایی خوراک را کاهش داده و می‌تواند باعث کمبود مواد مغذی در گله‌های خانگی شود. به همین دلیل همیشه باید به تاریخ انقضای خوراک توجه کرد.

•  آلاینده‌ها: آلاینده‌هایی مانند مایکوتوکسین‌ها، فلزات سنگین و آفت‌کش‌ها می‌توانند برای طیور مضر بوده و کیفیت خوراک را کاهش دهند. آزمایش منظم این آلاینده‌ها برای اطمینان از ایمن بودن خوراک برای مصرف ضروری است. علاوه بر این، اجرای شیوه‌های خوب کشاورزی می‌تواند به حداقل رساندن وجود این آلاینده‌ها در خوراک کمک کند.