بیماری عضله سبز طیور (بیماری اورگان مرغ) چیست؟
بیماری عضله سبز (Green Muscle Disease) که با نامهای سندرم عضله سبز، بیماری اورگان یا دقیقتر میوپاتی پکتورال عمیق (Deep Pectoral Myopathy – DPM) نیز شناخته میشود، یک عارضه متابولیکی و فیزیولوژیک در صنعت پرورش طیور است. این مشکل عمدتاً در مرغهای گوشتی سنگینوزن و سریعالرشد مشاهده میشود و به عنوان یک چالش پنهان و رو به افزایش برای تولیدکنندگان مطرح است.
در این بیماری، بخشی از عضلات سینه (معمولاً عضله کوچک سینه یا Pectoralis minor، معروف به فیله سینه یا تندر) دچار آسیب میشود. علت اصلی آن اختلال در خونرسانی و کمبود اکسیژن به این عضله است که ناشی از فشارهای فیزیکی و استرس شدید عضلانی (مثل بال زدن بیش از حد) است. این کمبود اکسیژن منجر به نکروز (مرگ سلولی و بافتی) در بافت عضلانی شده و باعث تغییر رنگ آن به سبز، خاکستری یا قهوهای میشود. این کمبود اکسیژن منجر به نکروز (مرگ سلولی و بافتی) در بافت عضلانی شده و باعث تغییر رنگ آن به سبز، خاکستری یا قهوهای میشود.
این نکته مهم است که بیماری عضله سبز به طور مستقیم بر سلامت عمومی پرنده در مزرعه تأثیری نمیگذارد و هیچ عامل بیماریزایی در بروز آن دخیل نیست. این مشکل بیشتر یک عارضه فیزیولوژیکی و کیفیتی است. به همین دلیل، این عارضه اغلب تا زمان فرآوری و قطعهبندی مرغ در کشتارگاه، شناسایی نمیگردد. با این حال، به دلیل تغییر رنگ و ویژگیهای نامطلوب گوشت، منجر به افت شدید کیفیت لاشه و کاهش ارزش اقتصادی محصول نهایی میشود، چرا که بخشهای آسیبدیده از چرخه مصرف حذف میگردند. این بیماری از سال 1968 در بوقلمونها و سپس در مرغهای مادر و جوجههای گوشتی گزارش شده و با افزایش وزن بازارپسند مرغهای گوشتی، شیوع آن نیز در حال افزایش است.
 
													عوامل ایجاد کننده بیماری عضله سبز در طیور
بیماری عضله سبز یا همان میوپاتی پکتورال عمیق (Deep Pectoral Myopathy)، یک عارضه فیزیولوژیکی و غیرعفونی است که عمدتاً در مرغهای گوشتی اتفاق میافتد. این مشکل، ریشه در اختلال در جریان خونرسانی و کمبود اکسیژن به عضله عمقی سینه (فیله یا تندر) دارد که نتیجه تعامل پیچیدهای از عوامل فیزیولوژیکی و مدیریتی است. از علل بروز عضله سبز در مرغ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فعالیت شدید عضلانی و بال زدن ناگهانی: اصلیترین ماشه آغازگر عضله سبز، فشار فیزیکی ناشی از فعالیت شدید و ناگهانی بالها در پرنده است. عضلات سینه (شامل عضلات پکتورال اصلی و فرعی) مسئول حرکات بالا و پایین بالها هستند. اگرچه طیور اهلی معمولاً پرواز نمیکنند، اما این عضلات همچنان در حرکات بال نقش کلیدی دارند. در شرایط استرسزا مانند جابهجایی، صید، واکسیناسیون طیور، پرش یا حتی سروصدای ناگهانی در محیط پرورش، پرنده به شدت و با قدرت زیاد بال میزند. این فعالیت غیرمعمول، نیاز عضلات به خون و اکسیژن را به طرز چشمگیری افزایش میدهد.
- محدودیت فضای رشد عضله و فشار داخلی: فیله سینه که به آن تندر (Tender) یا عضله پکتورال کوچک (Pectoralis minor) نیز میگویند، در فضایی بسیار محدود و محصور بین استخوان جناغ سینه و عضله بزرگتر سینه (Pectoralis major) قرار دارد. علاوه بر این، یک پوشش عضلانی یا غشای سخت و غیرقابل ارتجاع نیز آن را احاطه کرده است. نژادهای کنونی مرغهای گوشتی برای رشد سریع و دستیابی به وزنهای بالا و حجم زیاد گوشت سینه اصلاح ژنتیکی شدهاند. در نتیجه، توده عضلانی تندر بیش از حد بزرگ میشود و فضای کافی برای انبساط طبیعی را ندارد. هنگامی که این عضله در اثر بال زدن شدید منبسط میشود، فضای محدود اطراف آن اجازه گسترش کامل را نمیدهد. این محدودیت منجر به افزایش شدید فشار داخلی در عضله میشود. مطالعات نشان دادهاند که در طول فعالیت شدید بال زدن، وزن تندر به دلیل افزایش گردش خون در عضله میتواند تا 20 درصد افزایش یابد.
- قطع یا کاهش خونرسانی (ایسکمی): افزایش فشار داخلی ناشی از محصوریت عضله، باعث فشرده شدن و آسیبدیدگی رگهای خونی ریز و مویرگهایی میشود که وظیفه حیاتی خونرسانی و اکسیژنرسانی به عضله را بر عهده دارند. این فشردهسازی، جریان خون و در نتیجه اکسیژنرسانی به عضله را به طور کامل قطع یا به شدت کاهش میدهد. این اختلال در خونرسانی، که به آن ایسکمی نیز میگویند، علت اصلی آسیب سلولی در این عارضه است.
- مرگ بافتی (نکروز) و تغییر رنگ: با قطع یا کاهش شدید اکسیژن و مواد مغذی، سلولهای عضله نمیتوانند به حیات خود ادامه دهند و شروع به مردن میکنند؛ این فرآیند نکروز نامیده میشود. پس از مرگ سلولی، هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در خون) و میوگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در عضله) موجود در بافت مرده شروع به تجزیه شیمیایی میکنند. این تجزیه منجر به تغییر تدریجی رنگ عضله از حالت طبیعی (قرمز) به رنگهای غیرطبیعی مانند صورتی، قهوهای، خاکستری و در نهایت سبز مشخص میشود که دلیل اصلی نامگذاری این عارضه به بیماری عضله سبز است. این فرآیند تغییر رنگ معمولاً چند روز پس از رویداد اولیه بال زدن (گاهی تا 48 ساعت پس از صید) آغاز میشود و ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد تا عضله به رنگ سبز کامل درآید.
- عوامل مدیریتی تشدیدکننده: علاوه بر دلایل فیزیولوژیکی ذکر شده، برخی عوامل مدیریتی نیز میتوانند بروز بیماری عضله سبز را تشدید کنند:
- تراکم بالای گله: افزایش بیش از حد تراکم پرندگان در سالن میتواند به افزایش استرس و تحریک پذیری بیشتر آنها، و در نتیجه تحرکات ناگهانی و بال زدن مکرر منجر شود.
- مدیریت نامناسب محیطی و تهویه ضعیف: عواملی مانند استرس حرارتی مرغ (نوسانات شدید دما)، سروصدای ناگهانی و بلند (مثلاً صدای ماشینآلات یا تردد افراد)، و هرگونه شوک محیطی، میتوانند پرندگان را ترسانده و باعث بروز رفتارهای دفاعی از جمله بال زدن شدید شوند. تهویه نامناسب در سالنهای مرغداری نیز میتواند با افزایش دمای محیط و تجمع گازهای مضر (مانند آمونیاک) باعث ایجاد استرس در پرندگان شده و تحریکپذیری آنها را افزایش دهد که در نهایت به بال زدن بیشتر و افزایش خطر عضله سبز مرغ منجر میشود.
- پرورش در وزنهای سنگین: عضله سبز عمدتاً در مرغهای گوشتی سنگینوزن و در هفتههای پایانی پرورش، زمانی که عوده عضلانی به حداکثر خود رسیده است، مشاهده میشود. اگرچه شواهد قطعی مبنی بر تأثیر مستقیم جنسیت وجود ندارد، اما نرها به دلیل دستیابی به وزنهای بالاتر، معمولاً بیشتر در معرض خطر بروز این بیماری قرار میگیرند.
 
- روشهای نادرست مدیریت روزانه و جابهجایی:
- سرعت حرکت پرورشدهنده و کارکنان: حرکت سریع یا ناگهانی در سالن هنگام بررسی پرندگان، جمعآوری تلفات یا تعمیر تجهیزات میتواند باعث ترس و بال زدن ناگهانی گله شود.
- نحوه عملکرد دیمر نور و شدت نور: تغییرات ناگهانی و شدید در سطح نور یا استفاده از روشنایی نامناسب، میتواند استرسزا باشد و فعالیت پرندگان را افزایش دهد.
- برنامههای تغذیه و قطع دان: تعداد و طول دورههای قطعی خوراک در طول یک دوره پرورش (ناشی از خرابی تجهیزات یا مشکلات کارخانه خوراک) یا برنامههای نامناسب حذف دان، میتوانند باعث گرسنگی و افزایش تحرک و استرس در پرندگان شوند.
- سروصدای بیش از حد: روشن کردن چمنزن یا سایر ماشینآلات پر سر و صدا در نزدیکی سالن مرغ، میتواند پرندگان را آشفته کرده و به بال زدن شدید وادار کند.
- جابجایی و صید نامناسب پرندگان: نحوه خشن یا سریع جابجایی پرندگان در هنگام صید برای انتقال به کشتارگاه، از مهمترین عوامل ایجاد بال زدن شدید و بروز عضله سبز است.
 
به طور خلاصه، بیماری عضله سبز محصول ترکیبی از ژنتیک نژادهای اصلاحشده برای رشد سریع، محدودیتهای فیزیکی آناتومیکی و استرسهای مدیریتی است که همگی به کمبود اکسیژن و مرگ سلولی در عضله فیله سینه میانجامند. مدیریت هوشمندانه و کاهش عوامل استرسزا، کلید پیشگیری از این عارضه در مرغداریهاست.
تأثیر بیماری عضله سبز بر فروش و کیفیت گوشت مرغ
بیماری عضله سبز (Deep Pectoral Myopathy – DPM)، با وجود اینکه برای سلامت مصرفکننده بیخطر است، به شدت بر جذابیت ظاهری و کیفیت تجاری گوشت مرغ، بهویژه قسمت فیله سینه، تأثیر میگذارد. این تأثیرات به شکلهای زیر خود را نشان میدهند:
- کاهش کیفیت ظاهری و عدم پذیرش مصرفکننده: مهمترین تأثیر، تغییر رنگ عضله فیله به سبز، خاکستری یا قهوهای است. مصرفکنندگان به طور طبیعی از خرید و مصرف گوشتی با رنگ غیرعادی و نامطبوع امتناع میکنند، حتی اگر از نظر بهداشتی سالم باشد. این ظاهر ناخوشایند، عامل اصلی در کاهش اعتماد مشتری و افت فروش محصول نهایی است.
 • ضایعات اقتصادی و کاهش سودآوری: از آنجایی که عضله آسیبدیده و تغییر رنگ یافته قابل عرضه به بازار نیست، باید از لاشه حذف شود. این حذف بخش ارزشمند فیله سینه، که یکی از گرانقیمتترین و پرطرفدارترین قسمتهای مرغ است، منجر به خسارت اقتصادی قابل توجهی برای تولیدکنندگان، کشتارگاهها و فرآوریکنندگان میشود. صنعت طیور آمریکا به تنهایی سالانه میلیونها دلار ضرر بابت این عارضه متحمل میشود.
- کاهش ارزش لاشه و درجهبندی پایینتر: مرغهایی که به عضله سبز مبتلا هستند، حتی اگر بقیه لاشه سالم باشد، در کشتارگاه دچار کاهش درجهبندی کیفی میشوند. این به معنای فروش با قیمت کمتر و کاهش کلی ارزش اقتصادی مرغ است. در بسیاری از موارد، این ضایعه در لاشههای کامل به دلیل عمقی بودن قابل تشخیص نیست، اما در فرآیند قطعهبندی مشخص شده و منجر به حذف آن بخش میشود.
- چالش در بازارهای مرغ قطعهبندی شده: با توجه به اینکه مصرفکنندگان بیشتر به سمت خرید مرغهای قطعهبندی شده گرایش پیدا کردهاند، تشخیص عضله سبز طیور در کارگاههای قطعهبندی و حذف قسمت آسیبدیده، رایجتر شده است. این روند، گرچه محصول نهایی سالمتری را به دست مصرفکننده میرساند، اما به افزایش ضایعات و هزینههای عملیاتی برای صنعت منجر میشود.
- عدم نگرانی بهداشتی برای مصرفکننده: نکته بسیار مهم این است که عضله سبز هیچ خطر بهداشتی برای انسان ندارد و ناشی از عفونت یا آلودگی نیست. گوشت باقیمانده از لاشه، پس از حذف قسمت آسیبدیده، کاملاً سالم و قابل مصرف است. با این حال، ظاهر آن به قدری نامطلوب است که به ندرت کسی حاضر به مصرف آن میشود.
در مجموع، بیماری عضله سبز مرغ یک چالش بزرگ برای صنعت طیور است که مستقیماً سودآوری را تحت تأثیر قرار میدهد، نه به دلیل مسائل بهداشتی، بلکه به خاطر عدم مقبولیت ظاهری محصول در بازار مصرف. به همین دلیل، پیشگیری از این عارضه از طریق مدیریت صحیح و کاهش استرس در مرغداریها، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
 
													آیا مصرف مرغ با عضله سبز (گوشت سبز مرغ) خطرناک است؟
یکی از مهمترین نگرانیها و سوالات رایج در مورد عضله سبز (Green Muscle Disease) یا میوپاتی پکتورال عمیق (DPM) در مرغ، این است که آیا مصرف گوشت آسیبدیده برای سلامت انسان خطرناک است؟ پاسخ کوتاه و قاطع به این سوال این است: خیر، عضله سبز (گوشت سبز مرغ) برای سلامت انسان مضر نیست و مصرف آن هیچ خطر بهداشتی ندارد.
این اطمینان از چند جنبه علمی و بهداشتی حاصل میشود:
- غیرعفونی بودن بیماری: بیماری عضله سبز (DPM) یک عارضه فیزیولوژیکی و غیرعفونی است. این بدین معناست که عامل ایجادکننده آن نه باکتری است، نه ویروس، نه قارچ و نه انگل. در واقع، این بیماری نتیجه یک واکنش فیزیکی به استرس و کمبود اکسیژن در عضله فیله سینه مرغ است که به نکروز (مرگ بافتی) منجر میشود. هیچ گونه پاتوژن (عامل بیماریزا) در ایجاد آن دخیل نیست که بتواند به انسان منتقل شود یا باعث بیماری گردد.
- فرآیند دژنراتیو (فرسایشی): تغییر رنگ عضله به سبز، خاکستری یا قهوهای، ناشی از تجزیه طبیعی پروتئینهای موجود در بافت مرده (به ویژه هموگلوبین و میوگلوبین) است. این فرآیند، شبیه به تغییر رنگ کبودی در بدن انسان است که با گذشت زمان رنگ آن تغییر میکند. این تغییر رنگ، صرفاً یک نشانه ظاهری از آسیب بافتی است و به معنای وجود سموم یا مواد مضر نیست.
- عدم تأثیر بر سلامت عمومی لاشه: زمانی که عضله فیله دچار عضله سبز میشود، فقط همان بخش محدود آسیب میبیند. سایر قسمتهای لاشه مرغ، از جمله عضله اصلی سینه، رانها و بالها، کاملاً سالم و بدون هیچگونه مشکلی هستند. در کشتارگاهها و مراکز فرآوری، قسمت آسیبدیده (عضله سبز) به راحتی شناسایی و حذف میشود و بقیه گوشت به صورت عادی وارد چرخه مصرف میگردد. این اقدامات تضمین میکند که محصول نهایی ارائه شده به مصرفکننده، از کیفیت و سلامت کامل برخوردار است.
- ماهیت زیباییشناختی مشکل: اصلیترین دلیل حذف گوشت سبز از چرخه مصرف انسانی، عدم پذیرش ظاهری آن توسط مصرفکنندگان است. رنگ غیرعادی و ظاهر ناخوشایند این گوشت، باعث میشود که از نظر زیباییشناختی مورد قبول نباشد و مشتریان تمایلی به خرید آن نداشته باشند. بنابراین، ضایعات اقتصادی ناشی از عضله سبز، نه به دلیل خطرات بهداشتی، بلکه صرفاً به خاطر مسائل مربوط به کیفیت ظاهری و بازارپسندی محصول است.
در نتیجه، با اطمینان میتوان گفت که مصرف گوشت مرغی که بخش عضله سبز آن حذف شده باشد، کاملاً ایمن و بیخطر است. حتی اگر سهواً بخشی از عضله تغییر رنگ یافته مصرف شود، هیچ عواقب سوئی برای سلامت انسان نخواهد داشت. آگاهی از این نکته میتواند به کاهش نگرانیهای بیمورد در میان مصرفکنندگان کمک کند.
 
													راهکارهای جامع پیشگیری از بیماری عضله سبز در طیور: چه کارهایی میتوان انجام داد؟
پیشگیری از بیماری عضله سبز (Deep Pectoral Myopathy – DPM) در صنعت پرورش مرغ گوشتی، یک چالش کلیدی است که با وجود عدم تأثیر بر سلامت پرنده زنده و دشواری تشخیص آن تا زمان فرآوری، زیان اقتصادی قابل توجهی به همراه دارد. از آنجایی که این عارضه عمدتاً ناشی از استرس و فعالیت بیش از حد عضلانی است که به کمبود اکسیژن در فیله سینه منجر میشود، مدیریت دقیق و جامع فارم بهترین دفاع در برابر بروز این مشکل محسوب میشود. تمرکز اصلی بر کاهش عوامل استرسزا در طول دوره پرورش است تا بتوان از کیفیت نهایی محصول و سودآوری مزرعه اطمینان حاصل کرد.
مدیریت محیطی و کاهش استرس:
- کنترل دقیق سروصدا: صداهای بلند و غیرمنتظره یکی از مهمترین محرکها برای بال زدن ناگهانی پرندگان هستند. برای حفظ آرامش گله، باید محیط پرورش را تا حد امکان آرام نگه داشت. این شامل جلوگیری از ورود افراد غیرضروری و تردد ناگهانی وسایل نقلیه یا ماشینآلات پر سر و صدا در نزدیکی سالنها میشود. حتی فعالیتهایی مانند چمنزنی در نزدیکی سالنها در ساعات حساس باید به تعویق افتد تا از ترساندن گله جلوگیری شود، به خصوص اگر گلهای عصبی و پر جنب و جوش دارید.
- نورپردازی بهینه و تدریجی: پرندگان به افزایش روشنایی نور با افزایش سطح فعالیت خود پاسخ میدهند. استفاده از برنامههای نوردهی منظم و ترجیحاً تدریجی (با استفاده از دیمرها یا سیستمهای طلوع/غروب خورشید) میتواند به حفظ آرامش و کاهش سطح فعالیتهای غیرضروری کمک کند. از افزایش ناگهانی و شدید نور (مثلاً از 0.03 یا 0.04 فوت کاندل به نور کامل) تنها با یک دکمه باید اکیداً خودداری شود؛ بهتر است سطح نور به صورت جزئی و مرحلهای افزایش یابد.
- تهویه مطلوب و کنترل کیفیت هوا: تهویه مناسب در سالنها برای حفظ کیفیت هوا، کنترل دما و رطوبت و جلوگیری از تجمع گازهای مضر مانند آمونیاک حیاتی است. تهویه ضعیف منجر به افزایش دما و رطوبت، و همچنین بالا رفتن سطح آمونیاک میشود. این شرایط نامطلوب محیطی، استرس فیزیولوژیکی زیادی را به پرنده وارد کرده، آرامش آنها را به هم میزند و میتواند تحریکپذیری و تمایل به بال زدن شدید را افزایش دهد که خطر بروز عضله سبز را به شدت بالا میبرد.
مقاله: تهویه مرغداری، روش محاسبه تعداد فن و شیوههای نصب
- کنترل دما و رطوبت: حفظ دمای مطلوب و جلوگیری از نوسانات شدید حرارتی، به خصوص در ساعات گرم روز یا فصول گرم، میتواند به کاهش استرس گرمایی و در نتیجه کاهش فعالیتهای پرخاشگرانه و بال زدن کمک کند. رطوبت مناسب نیز در کاهش استرس و حفظ کیفیت بستر نقش دارد.
مدیریت تراکم گله:
- رعایت تراکم بهینه: رعایت تراکم مناسب پرنده در سالن از اهمیت ویژهای برخوردار است. تراکم بیش از حد نه تنها باعث افزایش استرس و رقابت میشود، بلکه فضای کافی برای حرکت آرام پرندگان را از بین برده و احتمال تحرکات ناگهانی و بال زدن را افزایش میدهد.
- مدیریت تراکم گله در قطعی برق: در صورت قطعی برق و از کار افتادن سیستمهای تهویه، تراکم بالا میتواند به سرعت منجر به استرس گرمایی و کمبود اکسیژن شود. در چنین شرایطی، کاهش تراکم موقت (در صورت امکان) یا باز کردن دریچهها و درها برای تهویه طبیعی (با رعایت امنیت زیستی) میتواند به کاهش استرس و جلوگیری از آسیبهای عضلانی کمک کند. برنامهریزی برای سیستمهای تهویه اضطراری نیز حیاتی است.
مدیریت صحیح تغذیه:
- برنامه غذایی دقیق و متعادل: تغذیه متعادل و متناسب با مرحله رشد پرنده، به خصوص در هفتههای پایانی که وزنگیری سریع است، اهمیت دارد. هدف، حمایت از رشد سالم بدون تحمیل فشار بیش از حد بر سیستم عضلانی-اسکلتی است. برنامه غذایی باید به گونهای باشد که ضمن تأمین نیازهای پرنده، از رشد بیش از حد سریع و افزایش غیرمتناسب توده عضلانی جلوگیری کند.
تکنیکهای جابهجایی و صید:
- جابهجایی آرام و ملایم: یکی از حساسترین مراحل برای پیشگیری از عضله سبز، جابهجایی و صید پرندگان (مثلاً برای واکسیناسیون یا انتقال به کشتارگاه) است. استفاده از روشهای آرام و بدون استرس برای گرفتن و حمل پرندگان، اهمیت زیادی دارد. باید از دویدن، داد و فریاد، یا هرگونه عمل خشن که باعث رم کردن و بال زدن شدید پرندگان شود، اکیداً خودداری کرد.
- احتیاط در نقاط حساس: نزدیک حصارهای مهاجرت یا مکانهایی که پرندگان تمایل به انباشته شدن دارند، باید احتیاط بیشتری به خرج داد، به خصوص اگر پرندگان خیلی سریع تحت فشار قرار گیرند.
- کاهش نور در زمان صید: کار با حداقل میزان نوری که امکان انجام وظایف (جمعآوری تلفات، بررسی تجهیزات، تعمیرات و غیره) را فراهم کند، به حفظ آرامش پرندگان کمک کرده و از بال زدنهای شدید جلوگیری میکند.
انتخاب نژاد و مدیریت وزن:
- انتخاب نژادهای با استعداد کمتر: در انتخاب نژاد مرغ گوشتی، بررسی استعداد به بیماری عضله سبز (DPM) مهم است، اگرچه تمرکز صنعت بر بازده بالای گوشت سینه، گزینهها را محدود میکند. یک مطالعهی در ایتالیا در ژورنال مطالعات طیور بر روی نژادهای راس ۵۰۸ و کاب ۵۰۰ نشان داد که میانگین شیوع DPM حدود ۰.۸۴ درصد است. نکته کلیدی این تحقیق، شیوع معنیدار بالاتر DPM در نژاد راس ۵۰۸ (۱.۲۷ درصد) نسبت به کاب ۵۰۰ (۰.۳۵ درصد) بود، که نشان میدهد راس ۵۰۸ مستعدتر به این بیماری است. همچنین، مطالعه دیگری در ترکیه در ژورنال European Poultry Science روی نژاد راس ۳۰۸ شیوع ۰.۷۳ درصدی DPM را گزارش کرد که در آن مطالعه، این شیوع مستقل از وزن کشتار بود. به طور خلاصه، هر دو نژاد راس (۵۰۸ و ۳۰۸) به دلیل رشد سریع و حجم سینه بالا، مستعد DPM هستند.
- مدیریت وزن کشتار: با توجه به اینکه شیوع عضله سبز با افزایش وزن پرنده ارتباط مستقیم دارد، در برخی موارد (به خصوص در سیستمهای پرورش آزاد یا مرتعی که کنترل استرسهای محیطی دشوارتر است)، ممکن است نیاز باشد پرندگان در وزنهای کمی پایینتر از حداکثر وزن هدف کشتار شوند تا خطر بروز DPM کاهش یابد.
با تمرکز بر این راهکارهای مدیریتی و ایجاد یک محیط پرورش آرام و بدون استرس، تولیدکنندگان میتوانند به میزان قابل توجهی از شیوع بیماری عضله سبز جلوگیری کرده و از کیفیت و ارزش اقتصادی گوشت مرغ خود اطمینان حاصل کنند. این رویکرد پیشگیرانه، بهترین پاسخ به چالش روبهرشد عضله سبز در صنعت طیور است.
مقاله: برای آشنایی بانژاد کاب گوشتی، راس گوشتی، جوجه پلاس آربوروآکرز و آرین روی لینک هرکدم کلیک کنید.
 
													


