چکیده
پرورش جوجه گوشتی و مرغ گوشتی یک تجارت سودمند است. برای راهاندازی مزارع جوجه گوشتی شما باید به دنبال جوجههای باشید که درزمان کوتاهی گوشت زیادی تولید میکنند. در این راه باید عوامل محیطی و بهداشتی را نیز رعایت کنید، تا جوجهها را از دست ندهید. در این مقاله ما بررسی کامل پرورش مرغ گوشتی پرداختهایم. برای شروع لازم است بدانیم اصلا به چه مرغی، مرغ گوشتی گفته میشود. پس اگر علاقمند به این حوزه هستید، با ما در این مقاله همراه شوید.
فهرست مطالب
جوجه گوشتی چیست؟
جوجه های گوشتی، جوجههای هستند که برای تولید گوشت مرغ برای مصرفکننده تولید میشود. مرغهای گوشتی اصلاح نژادی هستند که برای رشد سریع طراحی شده و در مزارع کارخانهای در سراسر جهان استفاده میشوند. اکثر این جوجهها در سن بین چهار تا شش هفتگی به وزن کشتار میرسند. در این بین نژادهای هم هستند که رشد کندتری دارند و در سن تقریبی 14 هفتگی به سن کشتار میرسند.
خصوصیات مرغهای گوشتی
بطور کل مرغهای گوشتی دارای پرهای سفید و پوست مایل به زرد هستند. رشد اینگونه مرغها سریع است، و معمولا از 38 روزگی به بعد آماده کشتار میشوند. به علاوه این جوجه مرغها توانایی تولید گوشت زیاد را دارند. مثلا در نمونه مرغ گوشتی راس گوشت سینه این پرنده زیاد است.
مرغ ماشینی چیست؟
مرغ ماشینی در واقع همان جوجهای است که در فضای بسته و دور از محیط باز و آفتاب رشد پیدا میکند. در واقع مرغ ماشینی همان مرغ گوشتی است که به دلیل اینکه تخمها در دستگاه انکوباتور آماده بیرون آمدن از تخم میشوند به آنها مرغ ماشینی میگویند. این جوجهها به دور از مادر خود در فضای بسته رشد پیدا میکنند. به همین دلیل در لفظ عامیانه به جوجه ماشینی مصطلح شده است.
تولید تجاری مرغهای گوشتی
جوجههای گوشتی استاندارد در سولههای بزرگ و با نور غیرطبیعی رشد میکنند. این مرغها برای تولید و راندمان خوراک بالا پرورش داده میشوند. به دلیل رشد سریع آنها شرایط خوراک و رسیدگی آنها بسیار مهم است، در غیر اینصورت گله دچار بیماری و مرگومیر میشود.
استفاده از ویتامینها، موادمعدنی و پرویبیوتیک و پروبیوتیک در پرورش مرغ گوشتی به سلامت حیوان کمک میکند.
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا در این باره نوشته ایم را مطالعه بفرمایید: مصرف پربیوتیک و پروبیوتیک در تغذیه طیور
اصول پرورش مرغ گوشتی
بطور کل هفت مرحله برای رساندن مرغ به مصرف کننده وجود دارد:
• گله پرورش دهنده (Breeder flock)
• مزرعه نیمچه جوجه (Pullet farm)
• سالن پرورش مرغ مادر (Breeder house)
• جوجه کشی (Hatchery)
• مزرعه جوجههای گوشتی (Broiler farm)
• تولید و فرآوری (Processing/further-processing)
• توزیع (Distribution)
فرآیند تولید جوجه گوشتی با گلههای پرورش دهنده (The breeder flocks) اجداد آنها آغاز می شود. مرغهای گوشتی مولد (The breeder flocks) تا زمان بلوغ در فارم پرورش رشد مییابند تا زمانی که تخمها بارور شوند. نیمچه جوجه ها (Pullet) از تخمهای بیرون آمده جوجهریزی (Hatch) میشوند و به خانههای پرورش (Breeder house) فرستاده میشوند. در این مرحله تخمهای نیمچه جوجهها (پولتها) را پس از تخمگذاری به جوجهکشی ارسال میکنند.
پس از یک زمان کوتاه جوجههای تازه از تخم درآمده به مزارع جوجهکشی (یا همان مرغداریها) ارسال میشود. در مرغداریها، جوجههای گوشتی طبق استانداردهای شرکت توسط کارگران پرورش میدهند. پس از آنکه این جوجهها به وزن فرآوری شده رسیدند، به کارخانههای تولیدی (processing plants) ارسال میشوند. محصول نهایی مرغ گوشتی به مراکز توزیع ارسال میشوند و در نهایت به مشتریان فروخته میشود. البته در برخی از کشورها در سالن مرغداری گوشتی جوجهریزی انجام میشود. این روش کمک میکند که استرس کمتری به جوجه وارد شود و در نتیجه دستگاه گوارش سالمتری داشته باشد.
مقاله: هچ و جوجهریزی در فارم گوشتی به بررسی کامل روش X-treck پرداخته و به مقایسه این روش با روش انکوباتور کرده است.
بهترین نژاد مرغ گوشتی
همانطور که قبلا گفتیم جوجه گوشتی نوعی مرغ است که شما به طور خاص به منظور تولید گوشت پرورش میدهید. برخی از نژادهای جوجههای گوشتی تجاری در سن چهار هفتگی به وزن کشتار میرسند. همچنین، نژادهای دیگری از جوجههای گوشتی وجود دارند که ممکن است تا ۱۴ هفته طول بکشد تا به وزن کشتار برسند. در ایران از چهار نژاد آرین، کاب، راس و پلاس برای تولید مرغ گوشتی پرداخته می شود. ما در آینده مقاله ای جداگانه به بررسی این نژادها و خصوصیاتشان بطور مفصل خواهیم پرداخت.
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا درباره مرغ راس نوشتهایم، را مطالعه بفرمایید: انواع جوجه راس از راس 308 تا راس فوق سنگین
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا درباره مرغ کاب نوشتهایم، را مطالعه بفرمایید: تاریخچه و راهنمای پرورش جوجه گوشتی آرین
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا درباره مرغ کاب نوشتهایم، را مطالعه بفرمایید: راهنمای پرورش جوجه گوشتی کاب
نکات خرید جوجه یک روزه گوشتی
کیفیت جوجه یک روزه برای مرغداران بسیار مهم است. چرا که کیفیت خوب جوجه بر عملکرد بهتر و کاهش ضرر و زیان برای مرغدار اثر میگذارد. از عوامل مهم که بر کیفیت جوجه تاثیر می گذارد؛ میتوان مزرعه پرورشدهنده، حمل و نقل، مراحل پذیرش جوجه و … است.
برای خرید جوجه یک روزه گوشتی به عنوان یک مرغدار به نکات زیر توجه کنید:
• از کیفیت منبع خرید جوجهکشی مطمئن باشید
حتما یک مرکز ثبت شده با مجوز باشد. همچنین به پیشینه کاری این مزارع توجه کنید. اینکه سابقه خوبی در این زمینه در بین مشتریان خود داشته باشند.
• به نژاد مرغ توجه کنید
اینکه آیا این نژاد برای منطقه ای که شما آنها را پرورش میدهید مناسب است یا نه؟ همچنین به این نکته نیز توجه کنید که آیا با سیستم پرورش شما سازگار است یا نه؟
• توجه به قیمت
جوجه با قیمت مناسب تهیه کنید. هزینه خرید جوجه ده درصد هزینههای تولید است. به همین دلیل ممکن است هرچند کم بر روی سود شما تاثیر بگذارد. اما به این نکته نیز توجه کنید، که کیفیت جوجه ارجحیت به قیمت آن دارد. پس به هر قیمتی جوجه تهیه نکنید.
دوره پرورش مرغ گوشتی
برای پرورش مرغ گوشتی، حدود 15 روز زمان برای آماده سازی و پاکسازی سالن برای جوجهریزی انجام میشود. هر دوره پرورش مرغ گوشتی، به نژاد و خصوصیات مرغ گوشتی ممکن است کمی با هم متفاوت باشد. بطور کل از 43 روزگی به بعد میتوان مرغ را کشتار کرد. با این احتساب در طول یک سال می توان بین 4 تا 5 دفعه جوجه ریزی انجام داد. اگر هر بار 20هزار قطعه جوجه ریزی شود، در پایان حدود 45 هزار کیلوگرم مرغ آماده کشتار 40 تن کود تولید می شود.
سالن پرورش مرغ گوشتی برای داشتن یک پرورش مطلوب
شرایط نگهداری و رفاه جوجهها در مرغداریها بسیار مهم است. با انجام کارهای زیر می توانید، شرایط پرورش آنها را بهبود داده و مرغهای سالمتری را پرورش دهید:
مدیریت تراکم گله مرغ گوشتی
تراکم فضا را کاهش دهید. فضای کافی برای فعالیت پرندگان بسیار مهم است. اصولا تراکم گله با توجه با ظرفیت جوجهریزی برای هر مترمربع در حدود 12 – 10 قطعه است.
مدیریت نور گله جوجه گوشتی
نورپردازی در مرغداری برای داشتن یک گله سالم بسیار مهم است. نور نه تنها از طریق چشم، بلکه از فرق سر (the top of the skull) جوجهها، غده صنوبری (the pineal gland) و همچنین غده هیپوفیز (the pituitary gland) نزدیک هیپوتالاموس در جوجهها نفوذ میکند. این جریان موجب تحریک تولید ملاتونین میشود، که ریتم مناسب روزانه را ایجاد میکند.
بر همین اساس سیستم نوردهی در مرغداریها بسیار مهم است. برای داشتن کارایی مناسب رعایت برخی نکات زیر در خصوص نصب لامپ در مرغداریها عبارتند از:
• فاصله بین لامپها باید سه دوم (1½)، برابر فاصله لامپ تا سطح مرغداری باشد.
• بازتابنده (reflector) تمیز شدت نور را روی پرنده و خوراک آن تا 50 درصد افزایش میدهد.
• حتما لامپها را هر دو هفته یکبار تمیز کنید. لامپهای تمیز 3.1نوردهی بهتری از لامپهای کثیف دارند.
• از بازتابندههای مخروطی شکل استفاده نکنید، زیرا آنها پرتوهای نور را محدود به ناحیهای خاص می کند.
• در فارمهای بدون قفس لامپها در ارتفاع 7 تا 8 اینچ قرار میگیرند، در حالی که در فارمهای با قفس در راهرو نگهداری میشوند.
• از آویزان کردن لامپ با طناب اجتناب کنید.
• پرتو نور بطور کل باید به گونهای باشد که روی دان و روی پرندگان قرار گیرد.
از طرفی دیگر چرخه روز و شب برای پرندگان مهم است، چرا که سیستم ایمنی، سرعت رشد و هورمونهای تولیدمثل را تحریک میکند.این ماجرا، باعث بهبود سلامت، وضعیت ایمنی، تحرک و هوشیاری می شود. با توجه به شرایط پرورش، وزن گیری جوجه ها و مدیریت سالن ساعات و روزهای خاموشی می تواند افزایش و یا کاهش یابد. در زیر می توانید اصول نوردهی در طول پرورش را مشاهده فرمایید:
مدیریت سیستم تهویه مرغداری
تهویه سالن های مرغداری برای پرورش مرغ بسیار حائز اهمیت است. چرا که تهویه اصولی نه تنها باعث تمیزی و پاک کردن میشود، بلکه دما، رطوبت هوا را نیز مطلوب میکند. دمای مطلوب باعث میشود تا پرندگان علاوه بر استنشاق اکسیژن برای زنده ماندن، دمای بدن خود را نیز حفظ کنند.
مدیریت دما مرغداری
همچنین توجه به موارد زیر در هفته اول پرورش حائز اهمیت است:
• دمای سالن هنگام ورود جوجه ها باید در ارتفاع 15 سانتیمتری از کف بستر 31-32 درجه سانتیگراد باشد.
• سیستم گرمایشی سالن باید حداقل 24 الی 48 ساعت قبل از ورود جوجه ها به سالن روشن باشد.
• ثبت دمای سالن جوجهکشی روزانه باید 4 بار ( هر 6 ساعت یکبار) انجام گیرد.
• دمای مطلوب باید در سطح بستر اندازه گیری شود و این میزان در24 ساعت اول پرورش31-32 درجه سانتیگراد درسطح بستر و 28 درجه سانتی گراد در عمق بستر می باشد.
در زیر ما جدول دمای سالن جوجه گوشتی را برای شما قرار دادهایم:
توجه: این دماها، دماهای توصیه شده هستند و در صورت لزوم باید با شرایط محلی سازگار شوند.
مدیریت رطوبت مرغداری گوشتی
رطوبت نسبی سالن در لحظه ورود جوجه به سالن تا هفته اول به شکل زیر است:
• میزان رطوبت نسبی در 3 روز اول پرورش باید 55-70 درصد باشد.
• 24 ساعت قبل از جوجه ریزی و 72 ساعت بعد از جوجه ریزی با پاشش آب بر روی دیوارهای جانبی و حاشیه بیرونی گارد کناری، ابتدا و انتهای سالن رطوبت سازی انجام گیرد.
• جهت ثبت و اطلاع از درصد رطوبت داشتن یک رطوبت سنج در سالن الزامی میباشد.
• اندازهگیری رطوبت نسبی هوا صبح ها یک ساعت قبل ازطلوع آفتاب و نوبت بعدی عصرها انجام گیرد.
فضای لازم برای پرورش مرغ گوشتی – محاسبه تراکم گله
روشهای تغذیه مرغ گوشتی
پرهزینهترین بخش پرورش طیور، بحث تغذیه آنهاست. اینکه با کمترین خوراک سالمترین گله در کنار رشد مناسب مرغها به پردازیم. ما در این مورد قبلا در مقاله خوراک دام و طیور به آن پرداخته ایم که بهترین بازدهی را داشته باشیم.
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا در این باره نوشته ایم، را مطالعه بفرمایید: خوراک دام و طیور
مبحثی دیگری که شاید برای شما در این مورد مهم باشد استفاده از کنسانتره یا دان کامل برای پرورش طیور گوشتی است. شما می توانید در پرورش مرغ گوشتی خود از هر دو روش استفاده کنید. هرکدام از این روش ها مزیتهایی دارد. اما بطور کل توصیه ما به شما استفاده از دان کامل است، چرا که دردسرهای کمتری به نسبت کنسانتره مرغ گوشتی دارد.
مقاله: در اینجا شما می توانید مقاله ای که مفصلا در این باره نوشته ایم، را مطالعه بفرمایید: کنسانتره یا دان کامل
بهداشت و جدول واکسیناسیون مرغ گوشتی
از دیگران مواردی که بسیار اهمیت دارد، توجه به واکسیناسیون پرندگان برای تقویت ایمنی بدن آنها است. واکسیناسیون روی کیفیت گوشت مرغ تاثیری ندارد، و از آنجایی که در اوایل دوره پرورش نیز زده میشود، همان ابتدا جذب بدن پرنده شده، و سپس دفع میشود. در نتیجه هیچ تاثیری روی گوشت مرغ برای مصرف کننده ندارد. اما از اثرات مثبت واکسن، مرگ و میر گله و شیوع بیماری را در پرندگان به شدت کاهش میدهد. این مورد نه تنها از خساراتهای احتمالی برای مرغدارن جلوگیری میکند، بلکه در زمان شیوع بیماریهای مشترک بین انسان و پرنده (همچون آنفولانزای مرغی) بسیار حائز اهمیت است. چرا که واکسیناسیون از آلوده شدن گوشت مرغ به این نوع بیماریها جلوگیری می کند.
برنامه واکسیناسیون در مناطق مختلف جغرافیایی بسته به درگیری و شیوع بیماریها میتواند متفاوت باشد. بطور کل مرغداران میزان عیار آنتی بادی مادری را بررسی کرده و بیماری های شایع در هر منطقه را در نظر می گیرند و براساس آن برنامه واکسیناسیون را می گذارند. بطور مثال در منطقه مازندران به دلیل شیوع بیشتر بیماریهای نیوکاسل و برونشیت برنامه واکسیناسیون پیشنهادی به شرح زیر است:
صفرتاصد پرورش مرغ گوشتی
بهطور کل در پرورش مرغ با همه پیچیدگیهای که دارد، می تواند برای یک کارآفرین یک شروع لذتبخش و سودآور باشد. در نظر گرفتن جزئیات پرورش که در این مقاله به آن پرداختهایم، خسارات های وارده را کم میکند و باعث سودآوری بیشتر خواهد شد. آن زمان که جوجهها رشد کرده و آماده کشتار میشوند. معمولا وزن مناسب برای کشتار در جوجهها قبل از سلاخی بین 2300 تا 3200 گرم است. در اینجا میتوانید ویدئویی از جوجههای آماده برای کشتار در یک مزرعه جوجهکشی مدرن را مشاهده فرمایید.
سوالات متداول درباره پرورش جوجه گوشتی
برای شروع و آشنایی بیشتر برای پرورش طیور از کجا شروع کنیم؟
در مقالهای کامل ما به سوالات متداول در زمینه پرورش مرغ تخمگذار و جوجه گوشتی پرداختهایم. در این مقاله به بیش از 30 سوال درباره پرورش طیور، بیماریها و شرایط رشد به همراه جواب کامل هر سوال پرداخته شده است
جدول وزن جوجه گوشتی در طول دوره چقدر است؟
در مرغداری ها همیشه رشد وزن جوجه گوشتی با استفاد از سرانه مصرف دان جوجه گوشتی و یا جدول خوراک مرغ گوشتی بررسی میشود. این جداول مصرف روزانه، مصرف تجمعی، و وزن جوجه گوشتی به کیلوگرم یا گرم بیان میشود. سوالی که در اینجا مطرح میشود، اینکه این جدول وزن جوجه گوشتی به چه عواملی بستگی دارد؟
در شرایط محیطی مناسب و نبود بیماری در گله، با فرض اینکه واکسیناسیون و دیگر عوامل محیطی مناسب باشد، وزن جوجه گوشتی به سویه و خوراک متفاوت است. تمامی سویههای گوشتی در کاتالوگ وزنگیری را اعلام میکنند. شرکتهای تولیدکننده خوراک بسته به نژاد دان مصرفی تولید کرده و جدول مصرف روزانه و خوراک دان خود را معرفی می کنند. در زیر ما جدول وزن گیری مرغ گوشتی از هفته اول تا زمان کشتار مرغ گوشتی با مصرف دان شرکت جهان کاوه را در اختیار شما قرار دادهایم:
کاتالوگ محصولات جهان کاوه
روش مصرف دان مرغ گوشتی به چه صورت است؟
سرانه مصرف دان مرغ گوشتی، یکی از سوالات متداول علاقمندان به صنعت پرورش جوجه گوشتی است. عواملی همچون نژاد جوجهگوشتی، سن جوجه و نوع دان مصرفی بر میزان دان مصرفی موثر است. اهمیت این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که 70 درصد هزینههای تولید مرغ، خوراک مصرفی آن است. به همین دلیل ما در مقاله راهنمای مصرف دان مرغ گوشتی بهطور کامل به بررسی میزان خوراک مرغ گوشتی در یک دوره و جدول مصرف روزانه آن پرداختهایم.
چگونه دان مرغوب و مقرون به صرفه برای جوجههای گوشتی خود تهیه کنیم؟
بسیاری از مرغدارن برای خوکفایی بیشتر تمایل به تهیه دان مرغ گوشتی دارند. داشتن یک دان کامل مرغوب، باعث بالا رفتن بازدهی، عملکرد بهتر پرورش و کاهش هزینهها خواهد شد. برای آشنایی با روش تولید و تهیه دان برای مرغ گوشتی و انواع بافت آن روی لینک کلیک کنید.
دلایل استفاده از جدول وزن جوجه گوشتی در طول دوره چیست؟
دلایل استفاد از جدول وزن جوجه گوشتی در طول دوره به شرح زیر است:
• برای پیگیری پیشرفت مرغداران که به عنوان یک عامل معتدل برای دستیابی به هدف
• کاهش هدر رفت خوراک – استفاده از جدول وزن گیری مرغ گوشتی نشان میدهد که چه زمانی جوجه مرغ بیش از حد یا کم تغذیه کرده است.
• بررسی عملکرد خوراک مرغ گوشتی – در صورت عملکرد ضعیف باید دلیل آن بررسی شود. عواملی همچون، دما، ساعت خاموشی، بیماری و …باعث نتیجه نامطلوب در گله مرغ گوشتی میشود.
همچنین جدول وزن جوجه گوشتی در طول دوره به مرغداران کمک میکند تا آنها باید بتوانند به سوالات زیر پاسخ دهند:
• جوجه های گوشتی قبل از رسیدن به وزن بازار چه مقدار خوراک نیاز دارند؟
• مقدار کل خوراک مورد نیاز برای تغذیه جوجههای گوشتی تا زمان بلوغ چقدر است؟
• مقدار کل خوراک مصرفی جوجه گوشتی در هفته چقدر است؟
• سرعت رشد جوجه های گوشتی چقدر است؟
• میانگین وزن یک جوجه گوشتی در هر هفته چقدر است؟
میانگین وزن مرغ گوشتی چقدر است؟
معمولا این مرغها در اروپا و آمریکا در وزن بین ۲ کیلوگرم تا 2.5 کیلوگرم و در ایران در وزن 3 کیلوگرم به فروش میرسد. از دلایل این اختلاف وزن در هنگام فروش، سلیقه عمومی مردم در مصرف گوشت مرغ است. مردم ایران تمایل به خرید مرغ با وزن بیشتر را دارند.
مرغ گوشتی چند روزه بزرگ میشود و برای کشتار مناسب است؟
برای رشد سریع جوجه مرغ چه باید کرد؟
برای جواب به این سوال باید این مطلب را در نظر بگیرید که هر نژاد مرغ گوشتی یک پتاسیلی دارد. که هرکدام از تولیدکنندگان نژادهای گوشتی از جمله کاب و آویژن در کاتالوگهای خود روند رشد را در اختیار شما قرار میدهند. اما بطور کل برای رسید به عملکرد مطلوب عوامل زیادی از جمله: بستر مناسب، تهویه مناسب (به مقاله لینک بده)، استفاده از دان مرغ گوشتی مرغوب، واکسیناسیون و … تاثیرگذار است. یکی از عوامل بسیار مهم در رشد سریعتر جوجه گوشتی، سلامت دستگاه گوارش و تکامل سریعتر روده مرغ است. دستگاه گوارش مرغ (GIT) از جامعه متنوعی از باکتریها، قارچها، تک یاختهها و ویروسها (میکروبیوتای روده) تشکیل شده است. توسعه این جامعه از زمان جوجه ریزی و هچ آغاز میشود. باکتریها از محیط، خوراک و اشخاصی که با جوجهها در تماس هستند، جمع میشوند. در این بین تکامل و سلامت روده طیور تاثیر به سزایی در تبدیل موثر خوراک و جذب بهینه مواد مغذی دارد. چرا که روده بیمار در طیور، هضم و جذب مواد مغذی را کاهش میدهد. در نتیجه سلامت، عملکرد و رفاه طیور به خطر میافتد.
چطور در طول دوره بررسی کنیم که روند رشد جوجه در طول دوره مناسب است؟
در طول دوره پرورش مرغ گوشتی مرغداران با استفاده از فرمولها و روابط تخصصی پرورش طیور عملکرد گله خود را در طول دوره رصد میکنند. چرا که این محاسبات به پرورشدهندگان طیور و مرغداران کمک میکند تا مشکلات را در طول پرورش شناسایی و حل کنند. ما در مقاله محاسبه و بررسی فرمولهای تخصصی پرورش مرغ، فرمولهای پراستفاده را به همراه فایل اکسل محاسبات ذکر کردهایم.
مقاله: فرمول ها و روابط تخصصی طیور به همراه فایل اکسل به همراه سود و زیان یک دوره پرورش گله مرغ گوشتی
مرغ گوشتی را کجا بفروشیم؟
اگر تولید مرغ گوشتی دارید، نگران فروش آن نباشید. گوشت مرغ یکی از محبوبترین گوشتها در ایران و کل دنیا است. اگر مرغداری شما کوچک است، حتی میتوانید در بازار محلی مرغهای خود را بکشید. در غیر اینصورت واسطههای هر منطقه و یا کشتارگاهها خریدار مرغ تولیدی شما خواهند بود. همچنین با جستجو در اینترنت میتوانید برخی از این خریداران را پیدا کنید
منبع:
این مقاله به همت هما بهرام پرور و تیم تولید محتوای جهان کاوه افق خزر، تولیدکننده انواع خوراک دام و طیور تهیه شده است. امید است که این مقاله بتواند هر چند کوچک کمک کننده در صنعت پرورش دام و طیور باشد.