چکیده
چربی و روغن یکی از منابع تامین انرژی در بدن جوجه است. چربی برای رشد بافت، سلامت قلب و عروق، توسعه و حفظ سیستم عصبی روده و سیستم ایمنی بدن ضروری است. در مرغداری‌های صنعتی مرغ گوشتی از انواع مختلفی از لیپیدها در خوراک آنها استفاده میشود. در جوجه‌ها راندمان استفاده از چربی با افزایش سن به دلیل فعالیت بیشتر افزایش می‌یابد. در خوراک طیور گوشتی اینکه چه میزان و چه نوع چربی و یا روغنی را استفاده کنیم بسیار مهم است.
فهرست مطالب
لیپید چیست
لیپیدها ترکیباتی هستند که در آب نامحلول هستند، اما در حلال‌های آلی مانند اتر و کلروفرم حل می‌شوند. لیپیدهایی که در این مبحث مدنظر است، عبارتند از چربی‌ها (fats) و روغن‌ها (oils) (تری گلیسیرید یا تری گلیسرول) و اسیدهای چرب (fatty acids).
چربی ها و روغن‌ها به عنوان منابع انرژی و منابع اسیدهای چرب ضروری که حلال ویتامین‌ها (ویتامین‌ها تمایل به حل شدن در چربی‌ها دارند) نیز هستند؛ نقش مهمی در رژیم غذایی حیوانات و انسان ایفا می‌کنند. همچنین آنها به مزه خوب، نرمی خوراک کمک می‌کنند.
مقاله: همچنین می‌توانید درباره خوراک دام و طیور مطالعه فرمایید.
منبع لیپید (چربی و روغن) مناسب برای جوجه های گوشتی
منابع تجاری زیادی برای لیپید خوراکی وجود دارد که چربی جامد و یا روغن مایع است. به استثنای چربی نارگیل- بقیه لیپیدهای گیاهی روغنی و مایع هستند. همچنین لیپیدهای حیوانی و روغن‌های هیدروژنه، چربی‌های جامد هستند. با احتساب موارد ذکر شده، منابع چربی متنوع زیادی در دسترس هستند. اما انتخاب مورد مناسب برای رژیم غذایی جوجه‌های گوشتی بحثی بسیار مهم در صنعت خوراک طیور است.
انتخاب صحیح چربی خوراک جوجه‌های گوشتی هم به ویژگی‌های کیفی محصول، و هم به تعامل هر لیپید با سایر مواد مغذی موجود در خوراک و خود جوجه‌ها مربوط میشود. به عنوان یک قانون کلی، طیور تا قبل از ۱۰ روزگی ۱۰درصد کاهش قابلیت هضم چربی را تجربه می‌کنند. به عبارت دیگر، در ساخت فرمول خوراک جوجه گوشتی آغازین (پس از جوجه کشی یا همان هچ) مشخصات انرژی باید ۱۰ درصد کاهش یابد. به همین دلیل استفاده از روغن‌های گیاهی کمک‌کننده هستند، چرا که آنها قابلیت هضم بیشتری به نسبت چربی‌ها دارند.
استفاده از چربی‌ها حیوانی در خوراک مرغ گوشتی
استفاده از پیه چربی در دان مرغ گوشتی
در گذشته پیه چربی و یا چربی خوک از منابع اصلی در تمام جیره‌های طیور بودند، اما امروز استفاده از آنها کاهش یافته است. چرا که هر دو چربی بسیار اشباع هستند که منجر به گوشت مرغ با چربی بیشتر و چربی سفت‌تر می‌شوند. از آنجای که چربی اشباع برای انسان یک چربی نامطلوب، مضر و با قابلیت هضم کمتر است، استفاده از آنها کاهش پیدا کرده است.
از طرفی سایت Nukamel از مزایای استفاده از چربی در رژیم غذایی جوجه‌های گوشتی صحبت کرده است. استیون کولز، مدیر تولیدات طیور سایت Nukamel گفته است: «با توجه به متابولیسم چربی، همیشه نگرانی برای سلامت کبد جوجه وجود دارد، اینکه چربی در جهت رشد عضلانی مصرف شود و نه تجمع آن در بدن.”
او همچنین یادآور شد که در آزمایش‌های که تیم او انجام داده است، گنجاندن چربی‌های لبنی در رژیم غذایی حیوانات و انسان، باعث کاهش تجمع چربی کبدی، سنتز اسیدهای چرب جدید و لیپیدوز کبدی میشود. همچنین در آنها رسوب چربی کمتر و رشد عضلانی بیشتر بود. از طرفی تحقیقات علمی نشان داده تامین غشای گلبول چربی شیر در سطوح پایین در رژیم آغازین، میانی و پایانی در سلامت و بهبود عملکرد جوجه گوشتی موثر است.
چربی طیور در دان طیور گوشتی
در اینجا شایان ذکر است که حیوانات تک معده همانند جوجه‌های گوشتی چربی‌های مشابه چربی‌های بدن خود را بهتر جذب می‌کنند. اگرچه چربی طیور یک چربی اشباع شده است، اما کم ضررترین چربی در خوراک جوجه‌های گوشتی محسوب میشود. اما این روش نیز ایراداتی دارد، چرا که ترکیبات آلوده حل شده در لیپیدها نیز به همراه چربی منتقل میشود، مگر اینکه این آلاینده‌ها را از لیپید جدا کنیم.
استفاده از روغن ذرت و سویا در خوراک مرغ گوشتی
چربی‌های خوراک مایع درصد کمی از ترکیب خوراک را تشکیل می‌دهند، اما تاثیر چشمگیری در رژیم غذایی طیور دارند. این روغن‌های گیاهی منبع عالی اسیدهای چرب ضروری هستند که عبارتند از سویا، نخل (palm)، کلزا و آفتابگردان.
روغن‌های گیاهی قابلیت هضم بهتری نسبت به چربی‌های حیوانی دارند و منبع ترجیحی لیپیدها در رژیم غذایی آغازین یا استارتر هستند. بخصوص جیره‌های بسیار خوبی در خوراک‌های پیش آغازین یا همان سوپراستارتر هستند که بلافاصله پس از جوجه ریزی برای تقویت جوجه‌های گوشتی به آنها داده میشود. در این بین روغن‌های تصفیه شده (صمغ‌زدایی شده) بلکهم مفیدتر هستند، اما قیمت آنها بالاتر است.
مصرف پس آب صابون سازی (Soapstock) در تغدیه مرغ گوشتی
پس‌آب صابون سازی، ماده‌ی خوراکی است که محصول فرعی از پالایش روغن‌های گیاهی است. این ماده منبع خوبی از انرژی و اسیدهای چرب ضروری به شمار می‌رود. پساب صابون‌سازی ارزان قیمت‌تر از دیگر لیپیدها است. اما پساب صابونی دارای رطوبت، اسید چرب آزاد بالا است که آن را به منبع چربی نامطلوب تبدیل می‌کند. چرا که این ماده باعث افزایش ترشیدگی، کاهش قابلیت هضم میشود. به همین دلیل از این ماده در رژیم پایانی مرغ گوشتی (فینیشر) استفاده می‌کنند. با این حال با کنترل کیفی خوب از این ماده، می‌توان به عنوان منبع انرژی مناسبی در خوراک جوجه گوشتی استفاده کرد.
مصرف چربی و گریس رستوران (Restaurant grease) در تغذیه مرغ گوشتی
این روغن‌ها ترکیبی از روغن‌ها و چربی‌های بیش از حد گرم شده، سوخته و بازیافت شده است. این روغن‌ها نیز بیشتر از نوع گیاهی هستند چرا که، امروزها از روغن‌های گیاهی به جای چربی‌های حیوانی بیشتر استفاده میشود. در این بین بعضی از رستوران‌ها از روغن‌های هیدروژنه برای محافظت در برابر گرمای بیش از حد استفاده می‌کنند. اما در مورد ارزش غذایی این چربی‌ها در تغذیه حیوانات، دارای ارزش تغذیه‌ای پایین‌تری است. همچنین جوجه‌های گوشتی ممکن است از آلاینده‌ها و غذاهای باقیمانده که اغلب سوخته نیز هستند، آسیب بینند.
ترکیب لیپید حیوانی و گیاهی در دان جوجه‌های گوشتی
اغلب در تهیه چربی مورد نیاز دان مرغ گوشتی از ترکیب دو نوع حیوانی و گیاهی استفاده میشود. این ترکیب عالی‌ترین کیفیت را دارد، چرا که اثر هم‌افزایی دارد و صفات نامطلوب یکدیگر را پوشش می‌دهند. همچنین این ترکیب مقرون به صرفه‌ترین حالت را دارد. ترکیب مناسب چربی حیوانی با روغن گیاهی، باعث کاهش چربی لاشه، کاهش احتمال اکسیداسیون لیپید مصرفی، ظاهر بهتر و ماندگاری بیشتر میشود. به علاوه، سطح متوسط از اسیدهای چرب غیراشباع، اثر نامطلوب پروفایل اسیدهای چرب اشباع شده را تعدیل می‌بخشد و راندمان هضم رابه خصوص در جوجه‌های جوان بهتر می‌سازد.
فرمولاسیون سفارشی برای خوراک جوجه گوشتی
در فرمولاسیون خوراک مرغ، کنترل سطوح اسیدهای چرب و انرژی، مهم است؛ زیرا طیور در مراحل مختلف رشد به مقادیر متفاوتی از انرژی نیاز دارند. چربی‌های خوراکی مایع ۵ درصد خوراک مرکب پرندگان را در ۵ روزگی تشکیل می‌دهند.
طیور جوان از اسیدهای چرب غیراشباع به طور موثرتری نسبت به اسیدهای اشباع استفاده می‌کنند.
روغن مایع طیور تمایل به مخلوط شدن با سطوح بالاتری از اسید اولئیک و لینولئیک دارد، زیرا طیور از اسیدهای چرب اشباع بیشتر از اسیدهای چرب غیراشباع استفاده می‌کنند.
همه چربی‌ها باید از طیف کاملاً کنترل‌شده‌ای از مواد پایدار ترکیب شوند تا پروفایل اسید چرب ثابتی تولید کنند که قابلیت هضم و عملکرد خوبی را به همراه دارد. سطح چربی چه در خوراک مش و چه خوراک پلت هم بر طعم و هم بر کیفیت خوراک تاثیر می‌گذارد.
بهترین ترکیب چربی در خوراک مرغ
در طول تاریخ، منابع چربی لیپید برای کمک به کاهش تولید گرمای متابولیکی در طول ماه‌های گرم در رژیم غذایی استفاده می‌شدند. با این حال، اگر فیبر در رژیم غذایی افزایش یابد، لیپیدها به فیبرها می‌چسبند و از بدن دفع شده و مصرف نمی‌شوند. همچنین در این بین استفاده از لیپیدهای اکسیدشده با کیفیت پایین ممکن است تاثیر معکوس داشته باشد. تحقیقات نشان داده که چربی‌های اکسید شده می‌تواند عملکرد را کاهش دهد، و از آن مهمتر باعث آسیب فیزیولوژکی به انتروسیت‌های دستگاه گوارش و پروتئین‌های متصل شده هستند.
بطور کل همونطور که بیان شد، بهترین حالت استفاده از لیپیدها در خوراک مرغ گوشتی استفاده همزمان چربی حیوانی و روغن گیاهی است. چراکه نقطه ضعف‌های یکدیگر را پوشش می‌دهند.
خرید محصول: برای خرید بهترین دان مرغ گوشتی نژاد کاب می‌توانید به لینک خوراک مرغ گوشتی مراجعه کنید.
این مقاله به همت هما بهرام پرور و تیم تولید محتوای جهان کاوه افق خزر، تولیدکننده انواع خوراک دام و طیور تهیه شده است. امید است که این مقاله بتواند هر چند کوچک کمک کننده در صنعت پرورش دام و طیور باشد.